Hoa mai không những tôn vinh vẻ đẹp như ý cho ngày xuân mà còn là văn hóa, phản chiếu nhân sinh quan của người dân vùng đất phương Nam qua hàng trăm năm nay.
Dân Miền Nam vốn xuất thân từ đồng bằng Sông Hồng, phần đông trong khoảng vùng Thanh Hóa, Nghệ An, Hà tỉnh giấc và Quảng Bình. Theo thao tác Nam Tiến, di dân tiến dần vào Nam. Khi chúa Nguyễn Hoàng vào đất Thuận Hóa (Huế) lập cơ nghiệp nhà Nguyễn (khoảng năm 1600) hùng cứ phương nam sông Gianh.
Đèo Ngang vốn là biên thuỳ giữa Việt Nam và Chiêm Thành, ở vĩ tuyến 18 ºN, có cao độ 300 m. Mặc dù độ cao không phổ thông như Hải Vân, nhưng khí hậu phía bắc và phía nam Đèo Ngang có phần xa rời lớn.
Ở phía bắc, như Hà Tĩnh (vĩ độ 18°19'59"N) nhiệt độ làng nhàng mùa đông khoảng 17 ºC, có lúc xuống 8 ºC, ngược lại ở phía Nam có khí hậu hot hơn, như ở Đồng Hới (vĩ độ 17º21' N ) là vùng khô hạn hơn, nhiệt độ nhàng nhàng mùa đông 18.7ºC.
diễn ra từ nam Đèo Ngang đến Đèo Hải Vân, nhiệt độ mùa đông cao dần. Chả hạn ở Huế (vĩ độ 16º 28’N), có nhiệt độ nhàng nhàng mùa đông 20 ºC, lạnh nhất là 10ºC. Đèo Hải Vân (vĩ độ16°28' N, cao độ 1495 m) ngăn chận gió Bắc thổi từ đất liền Trung Hoa, nên phía nam có khí hậu ấm hơn. Chẳng hạn ở Đà Nẳng (vĩ độ 16°04'12"N) có nhiệt độ trung bình mùa Đông 18-23 ºC, và ít lúc lạnh dưới 15 ºC. Và trong khoảng đây vào Nam, nhiệt độ mùa đông tăng dần.
Tập tục chưng mai cổ thụ trong dịp Tết chỉ thấy trong khoảng Huế trở vào nam. Trước đây 50 năm, dân chúng vùng trong khoảng Quảng Trị trở ra ko có bác hoa Mai trong dịp Têt mà chỉ bác Hải các con phố (Chaenomeles spp. Họ Rosaceae), Đổ quyên (Rhododendron sp.), hay huê hồng (Rosa spp.), vì hoa mai nở trễ sau Tết rất xa (tháng 2 và 3 dương lịch) và ko phổ quát hoa. Ngày nay nhờ phương tiện đi lại hàng hóa tiện dụng và đời sống kinh tế tương đối hơn, văn hóa chưng mai vàng ngày tết được nhiều rộng rãi hơn, mai được chở đến từ các tỉnh giấc phía nam.
như vậy, ngừng nhiệt độ nhàng nhàng mùa đông để Mai Vàng trồng được phải trên 10 ºC, và để cho hoa Mai Vàng nở dịp sắp Tết (trước hoặc sau Tết 2-3 tuần) phải trên 15 ºC. Đấy là lý do tại sao từ Huế trở vào Nam có văn hóa chưng Mai Vàng trong dịp Tết, vì có điều kiện khí hậu (cùng với công nghệ lặt lá) để hoa mai vàng nở bất chợt trong dịp Tết. Riêng ở Miền Bắc, nhờ ảnh hưởng của vùng biển mà Hoa Mai Vàng yên tử có hoa, trong khi ở những vùng khác Mai Vàng có hoa rất trễ khoảng tháng hai hay 3 dương lịch, và hoa không rộng rãi. Tương tự, trong khoảng vùng Quảng Trị trở ra Miền Bắc ko có điều kiện nhiệt độ mùa đông phù hợp cho mai vàng nở rộ trong dịp Tết. Thay vào ấy, hoa Đào phù hợp xứ lạnh, được tuyển chọn lâu đời qua mấy ngàn năm để hoa nở rộ vào dịp Tết, chính là hoa lý tưởng của Miền Bắc.
=== > Nhận định thêm về giá mai vàng hoành 50 hiện nay
Mai Vàng và người Việt lưu vong
Sau 1975, hàng triệu người Việt vượt biên “bỏ của chạy lấy người”. Tài sản cả một đời bỏ lại quê nhà, nhưng khi có điều kiện về thăm quê cũ, cố nhiên tài sản ko được phép mang theo, nhưng họ lại lén lút mang theo một tài sản tinh thần quý giá - hạt hay cây con mai vàng ngàyTết cho quê hương mới (vì quy tắc rất khó tính lúc nhập khẩu giống cây xứ lạ vào nước sở tại, nhất là Australia và Hoa Kỳ). Diễn ra từ ấy, mai vàng ngày tết, và mai tứ quí được trồng ngoài vườn (nơi có khí hậu cho phép), hay trong nhà (trong chậu, dạng bonsai trong chậu nhỏ) được thấy ở Hawaii (Honolulu, vĩ độ 21ºN, ngang Hà Nội), Miami (25ºN), Tampa (27 ºN), New Orleans (29 ºN), Houston (29 ºN), Dallas (32 ºN), San Diego, Little Saigon, Long Beach, Los Angeles (California, 33-34 ºN), Oklohama City (35 ºN) và San Jose (California, 37 ºN). Như vậy, cực bắc của hoa mai vàng của người Việt ở Mỹ là vĩ tuyến 37 ºN). Tại London (51 ºN), tôi biết có phổ thông người trồng mai vàng trong nhà nhưng ko có hoa, ngoài trừ ở Vườn Bách Thảo hoàng phái Kew (Royal Botanic Garden Kew) trồng trong nhà kiếng nhiệt đới (nhiệt độ điều chỉnh 27-32ºC) có mai vàng trổ hoa vào dịp Easter (đầu tháng 4).
Tại Hoa Kỳ, ở đầy đủ mọi tỉnh thành có đông người Việt đều có bán chậu mai vàng và mai tứ quý trong dịp Tết. Các chậu mai này được trồng ở các thành thị miền nam California, nơi có nhiệt độ ban ngày >18 ºC, nhiệt độ ban đêm > 10ºC trong tháng 1 dl, là tháng lạnh nhất trong năm. Chả hạn, nhiệt độ ban ngày/ban đêm vào tháng 1 dl ở San Diego (vĩ độ 32º.70’N) là 18.9º/10ºC, nhưng thỉnh thoảng có sương muối (frost). Để tránh chết vì sương muối bất thường, chậu mai được đặt trong sân vườn vào mùa hè và mùa thu, nhưng dời vào nhà hay nhà kiếng vào mùa đông. Ngay cả ở San Jose (Bắc California, vĩ độ 37 ºN, nhiệt độ tháng lạnh nhất là tháng 1 dl, nhiệt độ ngày/đêm 16 º/6 ºC), mai vàng thấy trồng ở chùa Đức Viên, và trong dịp Tết cũng thấy có bán mai vàng dưới dạng chậu nhỏ hay bonsai, không có bông rộng rãi và đẹp bằng ở những nơi khác.
== >> Xem thêm: Những kinh nghiệm lựa chọn chậu mai đẹp và phù hợp
Vì khó kiểm soát an ninh, tìm mai về chỉ thưởng ngoạn một năm, giá một cây mai (chưa nói tiền chậu) ở vùng Little Sài Gòn (nam California) tối thiểu 30 đô la Mỹ, mai lớn có phổ thông hoa thì giá cao gấp bội, hơn 200 USD, nên là một thị phần thừa cân bổ cho người phân phối mai vàng bán trong dịp Tết. Ngày nay, phần đông mai vàng bán ở Hoa Kỳ sản xuất từ Hawaii, cộng vĩ độ với vùng Hà Nội, nhưng có khí hậu ôn hòa, rét mướt trong mùa đông hơn. Tại Honolulu, tháng 2 dl lạnh nhất, nhiệt độ ban ngày 27 ºC, ban đêm 18 ºC, tương đương với khí hậu vùng Khánh Hòa, rất hoàn hảo cho canh tác hoa mai vàng sôi động đúngTết ta.